ریخت‌شناسی افسانة ماهان مصری بر اساس نظریّة ولادیمیر پراپ

Authors

  • زهرا سعادتی‌نیا دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران
  • سیّد مرتضی میرهاشمی دانشیار دانشگاه خوارزمی، تهران
Abstract:

هفت‌پیکر، اثر گرانسنگ نظامی گنجوی، از شاهکارهای ادب غنایی است و افسانة ماهان مصری یکی از افسانه‌های این اثر است که از نظر ساختاری شباهت‌های بسیار به قصّه‌های پریان دارد. نظریّة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ از جمله نظریّاتی است که با استفاده از آن می‌توان به رده‌بندی داستان‌ها و افسانه‌ها بر اساس فرم و ساختار آن‌ها پرداخت. بررسی افسانه‌ها و داستان‌های ایرانی بر اساس الگوی پراپ راهی است برای یافتن ساختار این داستان‌ها و تعیین شباهت‌ها و تفاوت‌های ساختاری آن‌ها با یکدیگر. در این پژوهش، افسانة ماهان مصری، پنجمین افسانة هفت‌پیکر نظامی را مطابق با الگوی پراپ بررسی کرده‌ایم. در این بررسی، برخی از کارکردهای سی‌ویک‌گانه پراپ را در این افسانه یافتیم. افسانة ماهان با عنصر فریبکاری/ همدستی از صورت تعادل اوّلیّه خارج می‌شود و در نهایت، با رهایی، بازگشت و تغییر شکل قهرمان به تعادل بازمی‌گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ریخت شناسی افسانه ماهان مصری بر اساس نظریّه ولادیمیر پراپ

هفت پیکر، اثر گرانسنگ نظامی گنجوی، از شاهکارهای ادب غنایی است و افسانه ماهان مصری یکی از افسانه های این اثر است که از نظر ساختاری شباهت های بسیار به قصّه های پریان دارد. نظریّه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ از جمله نظریّاتی است که با استفاده از آن می توان به رده بندی داستان ها و افسانه ها بر اساس فرم و ساختار آن ها پرداخت. بررسی افسانه ها و داستان های ایرانی بر اساس الگوی پراپ راهی است برای یافتن ساختا...

full text

ریخت‌شناسی قصّة حضرت موسی(ع) در قرآن کریم بر اساس نظریة ولادیمیر پراپ

قصه قدمتی کهن در عرصة فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. شاید از همین روست که کتب آسمانی اغلب پیام خویش را در قالب قصه بیان داشته‌اند. از آنجا که قصه‌های قرآن ملاک‌های فنّی قصه‌های امروزی را دارد، راه را برای مقایسه و تحلیل نظریه‌های انتقادی جدید باز گذاشته‌است. یکی از این راه‌ها، ریخت‌شناسی قصه‌ها از دیدگاه ولادیمیر پراپ است. روش ولادیمیر پراپ یکی از بهترین...

full text

تحلیل حکایت "مشت‌زن" گلستان سعدی بر اساس نظریة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ

گلستان سعدی یکی از آثار منثور قرن هفتم هجری است که به زبانی ساده و روان نگاشته شده است. در بین حکایات این کتاب برخی حکایات هستند که ساختاری مطابق با نظریه‌های ساختارگرایی داستانی معاصر دارند که یکی از این حکایات، حکایت مشت‌زن از باب سوم گلستان است. روش «ولادیمیر پراپ» یکی از این روش‌های نقد است. او با توجه به طبقه‌بندی داستان‌ها که بیشتر بر اساس محتوا و درون‌مایة داستان‌ها بود، رده‌بندی خود را ...

full text

ریخت‌شناسی قصة «قلعة ذات‌الصور» در مثنوی، طبق نظریة ولادیمیر پراپ

چکیده ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه، در سال 1928 م. توسط فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد. وی اساس کارش را بر پایة اعمال شخصیت‌های قصه نهاد و عملاً، ساختار صد قصه از قصه‌های جن و پری روسی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. تحلیل ساختاری که در حوزة ادبیات فارسی، به‌تازگی مورد استقبال قرار گرفته است، گامی است در جهت شناخت دقیق‌تر و همه­جانبه­تر آثار ادب فارسی. این تحقیق بر آن است که یکی از قصه‌های...

full text

تحلیل ریخت‌شناسی داستان سیاوش بر اساس نظریه ولادیمیر پراپ

شاهنامه فردوسی، بزرگ‌ترین اثر حماسی ادب فارسی، با داشتن داستان‌هایی با ویژگی‌های مدرن و امروزی، راه را بر نظریه‌های ادبی متاخر برای آزمون، مقایسه و تطبیق باز کرده است. روش ولادیمیر پراپ روسی یکی از بهترین شیوه‌های تحلیل و طبقه‌بندی ریخت‌شناسی داستان‌ها و قصه‌های اساطیری و حماسی شاهنامه به جهت ماهیت خاص آن‌ها است. نوشته حاضر با بهره‌گرفتن از شیوه پراپ، که کارش را بر پایه کنش شخصیت‌ها نهاده است، ...

full text

بررسی ریخت‌شناسانۀ «داستان ضحّاک» بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ

تحلیل داستان از منظر تجزیۀ عناصر آن، امروزه یکی از نوین‌ترین شیوه‌های تحقیقات ادبی است که کانون توجّه بسیاری از دانش‌پژوهان قرارگرفته است. روش فرمالیست‌های روسی که منجر به مکتب ساختارگرایی شد، بر روش تحقیقات پژوهشگران مؤثر واقع شد. ساختارگرایان معتقدند که هر داستان را می‌توان به ساختار‌های روایی تجزیه کرد. مهم‌ترین چهرۀ برجسته و تأثیرپذیر از روش فرمالیست‌ها ، ولادیمیر پراپ است. پراپ با بررسی یک­...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 70

pages  73- 89

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023